က်မ္းျပဳစာဆို ဆရာယုဒသန္

က်မ္းျပဳစာဆို ဆရာယုဒသန္

ဝင္းႏိုင္ဦး (ေရနံ)

မူရင္း Honore Willsie ၏ Splender of God: The Life of Adoniram Judson

(စာမ်က္ႏွာ ၂၁၅ ရြက္ကို အက်ဥ္းခ်ဳပ္ထားပါတယ္)

ျမန္မာဘုရင္ ဘိုးေတာ္ဘုရားလက္ထက္ ၁၈၃၁ ခုႏွစ္၊ ဇူလိုင္လ ၁၃ ရက္ေန႔မွာ အဒိုနီယမ္ ဂ်ဒ္ဆင္ (ဆရာ ယုဒသန္) နဲ႔ ဇနီး အန္တို႔က ရန္ကုန္ဆိပ္ကမ္းကို ေရာက္ရွိလာခဲ့ပါတယ္။ ဂ်ဒ္ဆင္က အသက္ ၂၅ ႏွစ္အရြယ္ လူငယ္ျဖစ္ျပီး အန္က အသက္ ၂၁ ႏွစ္ပဲ ရွိပါေသးတယ္။ ဂ်ဒ္ဆင္က ခရစ္ယန္ ႏွစ္ျခင္းသာသနာျပဳဝင္းက ဖိလစ္ကယ္ရီနဲ႔ ဇနီး မကယ္ရီရဲ႕ အကူအညီနဲ႔ေနျပီး ေမာင္ေရႊေနွာင္းလို႔ ေခၚတဲ့ ျမန္မာဆရာတစ္ေယာက္ဆီက ျမန္စာစကားနဲ႔ စာေပ၊ ပါဠိစာေပေတြကို သင္ယူပါတယ္။ တစ္ေန႔ကို ၁၄ နာရီၾကိဳးစားသင္ၾကားတယ္။ အခ်ိန္တိုအတြင္းမွာ ဂ်ဒ္ဆင္က ျမန္မာစကားနဲ႔ စာေပကို တတ္ကြ်မ္းလာပါတယ္။

ဂ်ဒ္ဆင္နဲ႔ ဇနီးက ျမန္မာအရာရွိေတြနဲ႔ အဆင္ေျပေအာင္ လက္ေဆာင္ပဏၰာေပးဖို႔ စိတ္ကူးရၾကတယ္။ ရန္ကုန္ျမိဳ႕ဝန္ကို သူတို႔လက္ဖြဲ႔ရထားတဲ့ ပန္းခ်ီကားၾကီး လက္ေဆာင္ေပးတဲ့အခါ ျမိဳ႕ဝန္က သေဘာက်ျပီး ျမိဳ႕တြင္းမွာ ေျမဝယ္ခြင့္ေပးလိုက္ေတာ့ ျမိဳ႕ျပင္ဘက္မွာရွိတဲ့ သာသနာျပဳအိမ္ကေန ျမိဳ႕တြင္းမွာ အိမ္ေဆာက္ျပီး ေျပာင္းေရႊ႕ေနတယ္။ သူတို႔ဇနီးေမာင္ႏွံနဲ႔အတူ ထမင္းခ်က္ ကူးခ်ီ၊ ျခံေစာင့္ေမာင္ေနာနဲ႔ ဇနီးမဗိုက္တို႔ ပါလာပါတယ္။

ဂ်ဒ္ဆင္ရဲ႕ဇနီး အန္က ငွက္ဖ်ားေရာဂါျဖစ္တဲ့အခါ ရန္ကုန္မွာ ဥေရာပသား ဆရာဝန္မရွိတဲ့အတြက္ ဆီရမ္ပူးကို သူတို႔စီးလာခဲ့တဲ့ ေဂ်ာ္ဂ်ီယားနား သေဘာၤနဲ႔ သုံးလေလာက္ပုိ႔ျပီး ေဆးကုေပးတယ္။ အန္ ျပန္ေရာက္တဲ့အခါ အေမရိကန္ ႏွစ္ျခင္းသာသနာျပဳအဖြဲ႔က စာပါလာတယ္။ စာထဲမွာ ႏိုင္ငံျခားႏွစ္ျခင္းသာသနာျပဳအဖြဲ႔ ဖြဲ႔စည္းလိုက္ျပီျဖစ္ေၾကာင္း၊  ဂ်ဒ္ဆင္တို႔အတြက္ စရိတ္ကို ေထာက္ပံ့ရန္ ကတိေပးလိုက္ေၾကာင္း ပါပါတယ္။ အခက္အခဲေတြ ေျပလည္ျပီမို႔ သာသနာျပဳလုပ္ငန္း စပါတယ္။

ရန္ကုန္မွာ ဂ်ဒ္ဆင္တို႔ ဇနီးေမာင္ႏွံက သားေလး ေရာဂ်ားကို ေမြးဖြားပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေရာဂ်ား အသက္ ၈ လအေရာက္မွာ အျပင္းဖ်ားျပီး အသက္ဆုံးပါးခဲ့ပါတယ္။ ဂ်ဒ္ဆင္တို႔ ဇနီးေမာင္ႏွံေသာက ဖိစီးခဲ့ပါတယ္။ ဂ်ဒ္ဆင္ရဲ႕ဆရာ ကိုေရႊေႏွာင္းက ဂ်ဒ္ဆင္ရဲ႕ေသာက ေျပေပ်ာက္ေအာင္ စာသင္ၾကားမႈကို အတင္းအက်ပ္လုပ္တယ္။ အန္ကလည္း ေျဖာင့္ဖ်တယ္။ ေနာက္ ဂ်ဒ္ဆင္က သမၼာက်မ္းစာကို အထူးၾကိဳးစားျပီး ဘာသာျပန္ပါေတာ့တယ္။ ဇူလိုင္လမွာ ႏွစ္ျခင္းသာသနာျပဳအဖြဲ႔က စာပုံႏွိပ္ဆရာနဲ႔ သာသနာျပဳ ေဂ်ာ့ေဟာက္နဲ႔ဇနီးကို ရန္ကုန္လႊတ္လိုက္မယ့္အေၾကာင္း စာပို႔တယ္။ ျမန္မာေယာက်ၤားအားလုံး စာဖတ္တတ္သူမ်ားျဖစ္တဲ့အတြက္ ပိုျပီးထိေရာက္မွာျဖစ္လို႔ ဂ်ဒ္ဆင္ဝမ္းသာတယ္။

ေဟာက္တို႔နဲ႔အတူ ပုံႏွိပ္စက္နဲ႔ ျမန္မာခဲစာလုံးေတြ ပါလာတဲ့အတြက္ ဂ်ဒ္ဆင္တို႔ အားတက္ျပီး ခရစ္ယာန္က်မ္းစာေတြကို ျမန္မာျပန္ဖို႔ ပိုၾကိဳးစားခဲ့တယ္။ ဂ်ဒ္ဆင္က ျမန္မာသဒၵါက်မ္းတစ္ေစာင္ကို အဂၤလိပ္လို ျပဳစုျပီးပါျပီ။ ပါဠိ-ျမန္မာ အဘိဓာန္ကို စတင္ျပဳစုေနတယ္။ အဲဒီေနာက္ ျမန္မာစာလုံးေတြကို ေရြးထုတ္ျပီး ျမန္မာ-အဂၤလိပ္အဘိဓာန္ကို ဆက္လက္ျပဳစုတယ္။ ၁၈၁၆ ဇန္နဝါရီက စျပီး ရွင္မႆဲခရစ္ဝင္ကို ျမန္မာျပန္တယ္။ စာမ်က္ႏွာ ၇ မ်က္ႏွာရွိတဲ့ ခရစ္ဘာသာေရးတရားက်မ္းအဖြင့္ကို ေရးသားျပီး ေစာင္ေရ ၁၀၀၀ ပုံႏွိပ္တယ္။ ရွင္မႆဲခရစ္ဝင္ရဲ႕ ဧဝံဂလိက်မ္းကို ေစာင္ေရ ၈၀၀ ပုံႏွိပ္တယ္။ ပုံႏွိပ္ျပီးက်မ္းစာေတြကို လက္လွမ္းမီရာပရိသတ္ကို ေဝငွတယ္။ တရားေဟာ ဇရပ္ေဆာက္ျပီး လမ္းသြားလမ္းလာေတြကို ျမန္မာဘာသာနဲ႔ ဇရပ္ေပၚကေန ခရစ္ယန္တရားေဟာတယ္။

ေမာင္ေနာက ခရစ္ယန္ဘာသာဝင္ရန္ ပထမဆုံး ဆုံးျဖတ္လိုက္တဲ့သူ ျဖစ္လာတယ္။ ဘိုးေတာ္ဘုရား နတ္ရြာစံျပီး ဘၾကီးေတာ္ နန္းတက္တဲ့ အခ်ိန္မွာ ႏွစ္ျခင္းမဂၤလာကို လုပ္ခဲ့တယ္။ ဘာသာေျပာင္းတဲ့သူေတြ မင္းျပစ္မင္းဒဏ္သင့္မွာမို႔ ႏိုင္ငံေရးအျပာင္းအလဲျဖစ္ခ်ိန္မွာ စြန္႔စြန္႔စားစား လုပ္ခဲ့ၾကတာပါ။ ၁၈၁၉ ခု၊ ဇြန္လ ၂၇ ရက္ေန႔မွာ ေမာင္ေနာကို ႏွစ္ျခင္းမဂၤလာျပဳခဲ့ပါတယ္။

ဂ်ဒ္ဆင္က အမရပူရကို သြား၊ ဘၾကီးေတာ္မင္းကို အခစားဝင္ျပီး ခရစ္ယာန္ဘာသာ သင္ၾကားခြင့္ျပဳရန္၊ ျမန္မာတို႔ထဲမွာ ဘာသာကို ႏွစ္ျခိဳက္ျပီး ဝင္လာသူေတြကို အျပစ္ဒဏ္မေပးရန္ အသနားခံ ေတာင္းဆိုတယ္။ ဘၾကီးေတာ္မင္းက ျငင္းဆိုလိုက္ပါတယ္။

ဂ်ဒ္ဆင္ရန္ကုန္ျပန္လာျပီး သာသနာျပဳအလုပ္ျပန္လုပ္တယ္။ ဒုတိယေျမာက္ ခရစ္ယာန္ဘာသာဝင္သူ ေမာင္အင္ကို ႏွစ္ျခင္းမဂၤလာလုပ္ေပးႏိုင္ခဲ့တယ္။ နန္းေတာ္ကုန္း၊ ပုစြန္ေတာင္ စတဲ့ရြာက ျမန္မာေတြကို စည္းရံုးျပီး ခရစ္ယာန္ဘာသာ ကူးေျပာင္းေပးႏိုင္ခဲ့တယ္။ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးရႈပ္ေထြးျပီး စစ္ရိပ္စစ္ေရာင္ရွိေနခ်ိန္ကို အခြင့္ေကာင္းယူျပီး ၾကိဳးစားႏိုင္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။

အေမရိကန္ ႏွစ္ျခင္းသာသနာျပဳအဖြဲ႔က သာသနာျပဳ ေဒါက္တာပရိုက္စ္နဲ႔ ဇနီးကို ျမန္မာႏိုင္ငံပို႔လိုက္တယ္။ ေဒါက္တာပရိုက္စ္ ေဆးကုတာေတာ္တဲ့အတြက္ ဘုရင္က ေနျပည္ေတာ္ေခၚဖို႔ အမိန္႔ခ်တယ္။ ဂ်ဒ္ဆင္က ေဒါက္တာပရိုက္စ္နဲ႔ လိုက္ပါဖို႔ သေဘာတူလိုက္တယ္။

ေဒါက္တာပရိုက္စ္က အင္းဝနန္းေတာ္မွာ ေနရာရခဲ့တယ္။ ဘုရင္မင္းျမတ္က ဂ်ဒ္ဆင္ရဲ႕ေဟာေျပာခ်က္ေၾကာင့္ ျမန္မာေတြ ခရစ္ယာန္ဘာသာကူးေျပာင္းတာကို အျပစ္မယူ၊ စိတ္ဝင္စားမႈမရွိတဲ့အတြက္ ဂ်ဒ္ဆင္လည္း နန္းတြင္းမွာ အဆင္ေျပေျပ ေပါင္းသင္းေနထိုင္ႏိုင္ခဲ့တယ္။

အဂၤလိပ္ ျမန္မာ စစ္ျဖစ္ျပီး အဂၤလိပ္ေတြက ရန္ကုန္ျမိဳ႕ကို သိမ္းပိုက္လိုက္တဲ့အခ်ိန္မွာ အေရးအခင္းမွာပါတဲ့ သူလွ်ိဳေတြကို စုံစမ္းစစ္ေဆးပါေတာ့တယ္။ ဂ်ဒ္ဆင္ကိုလည္း ဖမ္းဆီးျပီး လက္မရြံေထာင္မွာ ခ်ဳပ္ပါတယ္။ ေဒါက္တာပရိုက္စ္၊ ေရာဂ်ားတို႔လည္း အဖမ္းခံရပါတယ္။ ဂ်ဒ္ဆင္က ဗိုလ္ခ်ဳပ္ၾကီး မဟာဗႏၶဳလဆီမွာ အသနားခံဖို႔ စီစဥ္တဲ့အခါ အန္ကိုယ္တိုင္ မဟာဗႏၶဳလေရွ႕ေမွာက္ခစားျပီး အသနားခံခဲ့တယ္။ အန္က ကိုယ္ဝန္ရွိေနတဲ့အတြက္ ဂ်ဒ္ဆင္ေထာင္ထဲရွိေနစဥ္မွာ မိန္းကေလး ေမြးဖြားတယ္။

ေနာက္ေတာ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ကင္းဘဲတုိ႔ အဂၤလိပ္ကိုယ္စားလွယ္ေတြနဲ႔ ညွိႏိႈင္းဖို႔ မင္းသားမင္းျမတ္ဗိုလ္အမိန္႔အရ ဂ်ဒ္ဆင္က ေဆာင္ရြက္ရတယ္။ ကိစၥျပီးတဲ့အခါ ဂ်ဒ္ဆင္ကို အင္းဝကို ျပန္ပို႔ျပီး ခ်ဳပ္ထားတယ္။ အန္ရဲ႕ တစ္ရက္ျခားဆိုသလို တစ္ႏွစ္ပတ္လုံး အသနားခံခ်က္အရ ဝင္းေတာ္မွဴးခဲေပါင္ဝန္ၾကီးက ဂ်ဒ္ဆင္ကို အင္းဝကေန ဘယ္ကိုမွမသြားပါဘူးဆိုတဲ့ ကတိနဲ႔ သိုသိုသိပ္သိပ္ေနဖို႔ မွာျပီး လႊတ္ေပးလိုက္တယ္။

အဂၤလိပ္နဲ႔ စစ္ေျပျငိမ္းေရးစာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္တဲ့အခါ အဂၤလိပ္ေတြက စစ္ေလ်ာ္ေၾကးကို ေလးရစ္ခြဲေပးဖို႔ သေဘာတူေပမဲ့ ပထမအရစ္ စစ္ေလ်ာ္ေၾကးကို ၁၂ ရက္အတြင္း ေပးဖို႔၊ ဂ်ဒ္ဆင္နဲ႔ ေဒါက္တာပရိုက္စ္အပါအဝင္ ခ်ဳပ္ေႏွာင္ထားသူ မ်က္ႏွာျဖဴအားလုံးကို လႊတ္ေပးဖို႔ ဆိုတာေတြ ေတာင္းဆိုတယ္။ ဘၾကီးေတာ္မင္းက မလႊဲသာလို႔ သေဘာတူတဲ့အခါ ဂ်ဒ္ဆင္တို႔ မိသားစု ဗိုလ္ခ်ဳပ္ၾကီး ကင္းဘဲတို႔နဲ႔အတူ ရန္ကုန္ကို လိုက္ပါလာခဲ့တယ္။

ရႏၱပိုစာခ်ဳပ္အရ ျဗိတိသွ်လက္ေအာက္ ေရာက္ခဲ့တဲ့ တနသၤာရီကမ္းရိုးတန္းေဒသအတြက္ ျမိဳ႕ေတာ္ေရြးခ်ယ္ဖုိ႔ ျမိဳ႕ျပတိုင္းမင္းၾကီး ဂြ်န္ကေရာဖို႔က ဂ်ဒ္ဆင္ကို သူနဲ႔လိုက္ပါကူညီဖို႔ အကူအညီေတာင္းတယ္။ သူတို႔က တနသၤာရီနယ္ရဲ႕ ျမိဳ႕ေတာ္အျဖစ္ က်ိဳကၡမီကို ေရြးခ်ယ္ခဲ့တယ္။ ဂ်ဒ္ဆင္က သာသနာျပဳစခန္းကို ရန္ကုန္ကေန က်ိဳကၡမီေျပာင္းဖြင့္ခဲ့တယ္။ အလုပ္ၾကိဳးစားေနစဥ္မွာပဲ ဂ်ဒ္ဆင္ရဲ႕ ဇနီးအန္နဲ႔ သမီးေလး မရီယာဆုံးပါးတဲ့အတြက္ ဂ်ဒ္ဆင္ ခ်ံဳးခ်ံဳးက်ခဲ့ရတယ္။

အေမရိကန္သာသနာျပဳအဖြဲ႔က ေဂ်ာ႔နဲ႔ ဆာရာဘုဒ္မင္းတို႔ကို ျမန္မာျပည္ကို ထပ္ေစလႊတ္ထားတယ္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ၾကီး ကင္းဘဲက မုတၱမတစ္ဖက္ကမ္း သံလြင္ျမစ္ဝအထက္ ၂၅ မိုင္အကြာမွာရွိတဲ့ ေမာ္လျမိဳင္မွာ ဌာနခ်ဳပ္ဖြင့္တဲ့အခါ က်ိဳကၡမီကို လူေတြမလာေတာ့ဘဲ ေမာ္လျမိဳင္ျမိဳ႕ကို လူေတြ ေျပာင္းေရႊ႕ေနထိုင္ျပီး ျမိဳ႕ၾကီးျဖစ္လာတယ္။ ဂ်ဒ္ဆင္က ဘုဒ္မင္းတို႔ကို ေမာ္လျမိဳင္ပို႔ျပီး ႏွစ္ျခင္းသာသနာျပဳစခန္းဖြင့္ဖို႔ စီစဥ္တယ္။

အန္ဆုံးျပီးတဲ့အခါ ဂ်ဒ္ဆင္ေျဖမဆည္ႏိုင္ျဖစ္ေနရတဲ့အတြက္ မိတ္ေဆြေတြက စိတ္ပူတယ္။ ဂ်ဒ္ဆင္က သူတစ္သက္တာလုံးစုေဆာင္းလာတဲ့ ေဒၚလာ ၆၀၀၀ ကို သာသနာျပဳအဖြဲ႔ကို လွဴလိုက္တယ္။ သူေတာင့္တခဲ့ရတဲ့ သူပညာသင္ၾကားခဲ့ရာ ဘေရာင္ယူနီဗာစတီက ခ်ီးျမွင့္တဲ့ ေဒါက္တာဘြဲ႔ကို ျငင္းပယ္လိုက္တယ္။ သူ႔ရဲ႕ ေက်ာ္ေစာထင္ရွားမႈကို မက္ေမာတဲ့စိတ္ကုိ ထိန္းခ်ဳပ္လိုက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဂ်ဒ္ဆင္က ရန္ကုန္ျပန္ျပီး သာသနာျပဳစခန္းျပန္ဖြင့္မယ္လို႔ ဆုံးျဖတ္တယ္။ သူ႔ကို တားၾကေပမဲ့ ရန္ကုန္ျပန္သြားတယ္။ ဂ်ဒ္ဆင္ ရန္ကုန္မွာ ရွိေနစဥ္မွာ ဆာရာဘုဒ္မင္းရဲ႕ ခင္ပြန္း ေဂ်ာ့ဘုဒ္မင္း ဆုံးပါးသြားေၾကာင္း စာေရာက္လာတယ္။

ဂ်ဒ္ဆင္ရဲ႕ေတာင္းဆိုခ်က္အရ ၁၈၃၃ ႏွစ္ဦးပိုင္းမွာ အေမရိကန္သာသနာျပဳဆရာ ေျခာက္ဦး ေမာ္လျမိဳင္ေရာက္လာတဲ့အတြက္ သူတို႔ကို ေနရာခ်ထားေပးဖို႔ ေမာ္လျမိဳင္ကို သြားတယ္။ အေမရိကန္ ႏွစ္ျခင္းသာသနာျပဳအဖြဲ႔က ဂ်ဒ္ဆင္ဟာ ျမန္မာျပည္သာသနာျပဳေရးမွာ အဓိကေခါင္းေဆာင္ၾကီး ျဖစ္တဲ့အတြက္ က်န္းမာေရးမထိခိုက္ေအာင္ ေမာ္လျမိဳင္မွာပဲေနျပီး သမၼာက်မ္းစာကို ျပီးျပတ္ေအာင္ ဘာသာျပန္ဖို႔ ညႊန္ၾကားတယ္။

ဂ်ဒ္ဆင္က သူ႔အေပၚမွာ နားလည္ေပးႏိုင္ျပီး အခ်င္းခ်င္းအျပန္အလွန္ အားေပးကူညီႏိုင္တဲ့ ဆာရာနဲ႔ လက္ထပ္ခဲ့ပါတယ္။